بررسـی تنوع و روند زوال ژرم پلاسم گونه Bromus tomentellus موجود در بانک ژن منابع طبیعی

به منظور بررسی و ارزیابی تنوع و روند زوال بذرهای نمونه‌های موجود در بانک ژن منابع طبیعی، از خانواده گراسها، گونه Bromus tomentellus انتخاب و 22 نمونه از بذرهای آن، متعلق به سالهای گذشته که در سردخانه نگهداری شده بودند در دو آزمایش جداگانه ژرمیناتور و گلخانه در طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. در آزمایش ژرمیناتور، صفات قوه نامیه، سرعت جوانه‌زنی و بنیه بذر و در آزمایش گلخانه، درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه در سن چهل روزگی اندازه گیری شدند. در ضمن قوه نامیه و وزن هزار دانه بذر در بدو ورود به سردخانه اندازه گیری شده بود. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی داری را میان نمونه‌های مورد آزمون نشان داد. صفات کاهش قوه نامیه، سرعت جوانه‌زنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه نمونه‌ها، از نظر آماری اختلاف نشان دادند که نشان دهنده وجود تنوع میان نمونه‌ها است.  نتایج ضرایب همبستگی نشان دادند که بالا بودن وزن هزاردانه بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیه در محیط‌های ژرمیناتور و گلخانه، اثری مثبت دارد. نتایج بدست آمده در ژرمیناتور با شرایط گلخانه همبستگی نزدیکی نشان دادند. همچنین بین سرعت جوانه‌زنی و بنیه بذر در ژرمیناتور همبستگی بالایی وجود داشت. این همبستگی به وسیله مدل رگرسیونی گام به گام تأیید شد. بنابراین، سرعت جوانه‌زنی برآورد خوبی از بنیه بذر بدست می‌دهد. شاخص کاهش قوه نامیه با صفات درصد جوانه‌زنی در گلخانه، سرعت جوانه‌زنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر، ارتفاع گیاه و تعداد پنجه همبستگی منفی معنی‌داری نشان داد. بنابراین در پدیده زوال بذر نه تنها قوه نامیه کاهش می‌یابد، بلکه سرعت جوانه‌زنی، بنیه بذر و رشد اولیه گیاه‎ در گلخانه نیز کاهش می‌یابد‎‎‍‌‌. در این تحقیق کاهش قوه نامیه به شدت تحت تأثیر منشأ بذر قرار داشت و تحت شرایط انجام آزمایش حاضر، تفکیک اثر دوره نگهداری بذر در سردخانه از اثر منشأ بذر، ناممکن بود. بنابراین، نمی‌توان به طور دقیق پیشنهاد نمود که بذرهای این گونه را پس از n سال تکثیر و احیاء نمود و بهتر است برنامه ریزی احیاء، برای هرنمونه به‌طور منفرد صورت گیرد.